Vrouw sonder haor

Mien grôôtvaoder had de stal nog vol staon mit echte koên. Prachtige beeste: zwartbont, rôôdbont, zwarte ruggelings, rooie ruggelings en een enkel keer nog wat aanderst. Bie wienterdag stinge ze op stal, bie zoemerdag liepe ze in 't laand. In de maarge en tegen de aovend wiere ze dan in 't melkhok emolke – mit de haand, vanzelf, dat was 't waore melke: je had echt 't geveul mit 't vee en je mos je best doen um de melk, waorof je 't as boer van hên mos, d'ruut te kriege.

Dan mot je vandaog 's kieke. De koên lopen 't hêêle jaor deur op stal en ze wörren emolke deur een robot. Da's toch zukke naomaok. Ze stappe in de robotruumte, 't hekje gaot achter ze dicht, de masjien doet 't waark, de koei kriegt een krek of'emete bietje brok te vrete en as de melk d'ruut is gaot 't veurste hekje weer ope, de koei stapt eruut en de masjien gaat z'n eige weer reemaoke veur de volgende koei. Bar makkelijk veur de boer, mer zo heel iezig nep. De koên bin zelf een melkrobot ewörre.

Dat ku'je al ziejn an de koên. Instee van vier, vijf kleurslaoge is de hêêle koppel zwartbont, instee van twientig koên lope d'r noe zeuventig, tachentig of nog meer en 't aargste is dat d'r hores v'rdwene bin. Een koei heurt hores op z'n kop te hên; dat het 'ie van neture en heel zeker niet veur niks.

't Schient dat de hores een hoop v'rschillende taoke hên, beveurbeeld bie de v'rtering van 't gres dat de koei vreet en um z'n richting te bepale in de vrieë netuur. Mer 't belangriekste is wel dat hores bie runder een v'rdedigingsmiddel bin en dan begriep 'ie dat ze daor zelfv'rtrouwen uut kriege. En da's noe juust wat een moderne boer nie aalsteveul hên wul bie z'n vee. Waant een koei mit 'n eige aord, da's nie haandig in 'n loopstal: ze gaon vechte mit mekaor en as je pech het ok nog mit joe.

En durrum onthoorne de boere vandaog de dag de kalver. Da's niks aarg leuk veur die beesjes. Onv'rdoofd onthoorne is niks aanderst as dierebeûle. De meeste kere gebeurt 't tegenwoordig wel v'rdoofd, mer dan nóg, as de v'rdoving uut'ewaarkt is, dan hen de kalver d'r best een heel bietje last van.

Goed, da's hooguut een paor daoge, mer d'r heêle veedere leve hen ze d'r last van dasse v'rminkt bin – of eigelieks hen ze daor heel gien last van, waant 't bin kerakterlôôze botmulen ewörre, slome stomme beeste die niks aanderst wete as vrete, slaope en de melkrobot deur lope. Ze ziejn d'r ok nie uut, die lilleke domkoppe. Een koei sonder hores is as een vrouw sonder haor.

Trug nur de tied van mien grôôtvaoder, mit haandmelke en een klein bietje vee, kunne ve nie meer, al zou 't heel nie v'rkeerd weze. Mer toch zou de laandbouw in ons laand z'neige motte bezinne op de goeie dinge die v'rlore bin en mit een bietje goeie wil wél weer trug'ehaold wörre kun. En daor heuren ok echte koên bie. 'n Bietje boer kan 't veur mekaor kriege – daor bin ok in Nederlaand nog genog veurbeelde van. 't Kost wat, mer dan he' j' ok wat: een mooier plaotje op de melkpakke en beeste mit kerakter in 't laand.

Negers, zigeuners en Hottentotten

Dit is nu zo'n opmerking in Schaduw van de werkelijkheid die vraagt om nadere uitwerking: dat het verbieden van negerzoenen is bedacht door een rasechte rassist.

Voor mij, groot bewonderaar van indianen, is de naam "indiaan" een erenaam; een naam die de hedendaagse indianen in Noord-Amerika eigenlijk niet meer verdienen, maar die door hun roemrijke voorouders zozeer is geheiligd dat hij in eerste instantie slechts gunstige associaties oproept. Voor anderen heeft het woord "indiaan" echter een negatieve klank en ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat die wordt veroorzaakt door een afkeer van hetzij de hedendaagse, hetzij de vroegere, hetzij alle indianen. Wie een betere verklaring weet mag reageren.

Hetzelfde geldt voor negers. Voor een rassist die een neger als minderwaardig beschouwt ten opzichte van hemzelf – vrijwel ongetwijfeld een blanke – of iemand die teveel in de nabijheid van dit blanke gespuis verkeert zal het woord "neger" een ongunstige klank hebben. Het zij genoeg er hier aan te herinneren dat het scheldwoord voor neger "nikker" luidt, of "zwarte" –ziehier een spiegel om uzelf nader te beschouwen. En wees eerlijk: een 'bleekgezicht' mist iets.

Om de één of andere reden zijn zigeuners de eeuwen door in het verdomdenhoekje gezet en zodoende verschuilen ze zich tegenwoordig onder de naam "Roma" – maar is dat nodig? De Sinti zullen hier minder blij mee zijn. En zelfs al zou het woord "zigeuner" een ongunstige herkomst hebben, dan nog hangt de bijklank af van je eigen instelling.

Met Hottentotten is het geval nog duidelijker. Hun naam danken ze aan hun karakteristieke taal en is een soort klanknabootsing daarvan, wellicht grappig bedoeld. Vervolgens zijn ze gediscrimineerd als een minderwaardig ras en nu wordt hun naam verbonden aan dat verleden en als pejoratief beschouwd – een lesje logica zou op z'n plaats zijn.

De Bosjesmannen zijn er al niet veel beter aan toe. Goed, misschien is die naam oorspronkelijk wat denigrerend bedoeld, maar waarom zouden wij, verlichte westerlingen, nog steeds neerkijken op deze oudste bewoners van zuidelijk Afrika en dus hun naam als neerbuigend ervaren? Onder ons bevinden zich ook mensen die liefst in bosachtig gebied wonen, of aan zee, of in de stad – de één is niet minder dan de ander. Vraag het anders aan henzelf; grote kans dat ze liever Bosjesman genoemd willen worden dan San = buitenstaander.

Een mens zou moedeloos worden van dit kansloze gebedissel van zelf-ontkende rassisten en terecht behoefte krijgen aan troost in de zoen van een negerin; of anders een negerzoen, maar waar kun je die nog krijgen?

Asociale media

Sinds Haren en Tim Ribberink weet heel Nederland hoe schadelijk de zogenaamde sociale media zijn. Niet meer nodig dus om daar nog woorden aan vuil te maken – zou je denken? Was 't maar waar. Is het gebruik van Facebook, LinkedIn, twitter, msn en wat dies meer zij met de helft afgenomen? Zo lang dat nog niet het geval is blijft een waarschuwing (een vermanend vingertje, als je wil) op z'n plek.

Hoe verstandig is het om als jongere net als de massa achter technische hoogstandjes en hebbedingetjes aan te lopen? Behalve de gevaren van kuddegedrag (zie mijn bericht van 12-11-12) zijn er nog andere, ernstiger nadelen te noemen.

Sociale media  functioneren niet meer als losstaande hulpmiddelen in hun omgeving, maar vormen voor de jeugd inmiddels zelf de omgeving of werkelijkheid, aldus een rapport van Stichting Reclame Rakkers. Uit onderzoek blijkt dat er een verband bestaat tussen 'sociale' media en gezondheidsproblemen, om maar een voorbeeld te noemen. Gunstige bijwerkingen als vergroting van contactuele vaardigheden, ruimdenkendheid en zelfwaardering hebben tegelijk hun keerzijde. Kijk eens naar de tien punten op www.frankwatching.com/archive/2010/04/08/asociale-media-10-kanttekeningen-bij-social-media.

Annerieke Schreuder, een jonge ex-Facebook-gebruikster, beschrijft een scenario waarin leerlingen hun zin krijgen en de hele les mogen 'laptobben': oordopjes, digitale beloningen en berispingen, digitale i.p.v. papieren vliegtuigjes, alle gelegenheid voor pesterijen en na schooltijd geen huiswerkbegeleiding, maar anti-rsi-training. Aan het eind van de les vermag geen roepen, fluiten of stampen, maar slechts het lostrekken van de netwerkkabels de leerlingen terug te roepen naar de werkelijkheid.

Een bericht met dezelfde naam als het onze op www.habakuk.nu verwijst naar een boek van Sherry Turkle, met als kernboodschap: sociale media maken je niet méér, maar mínder mens. Fantaseer zelf maar even verder over hoe die (d)evolutie zich dan de komende decennia zal voltrekken en wat het eindresultaat zal zijn.

Wie het tijdschrift Boerderij kent, kent Opa, de sympathieke (en soms komische) oude boer uit Bovenscheveen, die temidden van alle nieuwe ontwikkelingen zichzelf blijft. Enige tijd geleden was hij samen met zijn oude vriend de dokter op vakantie in Spanje, waar hij tot zijn onaangename verrassing neef Herman ontmoette. Herman pochte namelijk voortdurend op de nieuwste technische snufjes die hij had weten toe te passen in zijn bedrijf of waar dan ook.

Helaas voor Opa zit hij ook de terugreis met Herman opgescheept. Terwijl ze Bovenscheveen naderen voert Herman het hoogste woord: ,,Ze hebben me gebeld, ge-sms't, ge-msn'd, gelinkt, geliked, getwitterd, gefollowed…” Hier heeft Opa weinig tegenin te brengen. De auto nadert Opa’s boerderij en voor het huis staat de familie met een groot spandoek: "WELKOM THUIS, OPA" – en Opa’s repliek is kort: ,,Ze hebben me gemist.”