Hoewel ik niet zo politiek-geïnteresseerd ben komt er af en
toe een nieuwsbericht uit de vaderlandse politiek voorbij waarvan ik denk: daar
moet iets over gezegd. Vandaag twee van zulke gevallen: "Tweede Kamer
erkent Armeense genocide" en "Tweede Kamer stemt referendum weg".
Het eerste lijkt het grote nieuws, omdat het over het buitenland
gaat; de nieuwswaarde van een gebeurtenis is bij de krant immers omgekeerd
evenredig aan de afstand, dus nieuws uit het buitenland dat de krant haalt is
bijna altijd groter nieuws dan binnenlands en zeker dan regionaal nieuws. En inderdaad
heeft dit nieuwsgeval gevolgen voor de politieke verhouding met Turkije. Maar hoe
belangrijk is dat? En bovendien: is het niet bespottelijk dat er zo lang wordt
gedimdamd over er erkenning van iets dat in feite al tientallen jaren duidelijk
was? Honderdduizenden Armeniërs werden vermoord door het Ottomaanse Rijk (wat iets
anders is dan Turkije, Erdogan). Zoiets heet genocide, volkerenmoord. Zeg waar
het op staat en betoon meeleven met (de nakomelingen van) de overlevenden.
Het tweede bericht lijkt onbeduidend. Immers, het
raadplegend referendum is maar één keer gebruikt, toen in 2016 met het Oekraïeneverdrag.
De regering heeft daar niet veel mee gedaan. En misschien was een zo
ingewikkelde kwestie ook niet de handigste om een referendum voor uit te
schrijven. Maar om dat ding dan maar af te schaffen, dat geeft een verkeerd
signaal af: de mening van het volk doet er niet zoveel toe; de
volksvertegenwoordigers vertegenwoordigen (de naam zegt het al) het volk, en
daar moet je het maar mee doen.
Daar is een kanttekening bij te plaatsen. In Nederland bestaat
het stelsel van evenredige vertegenwoordiging; daar mogen we blij mee zijn,
want in stelsels als het Engelse hebben alleen de grote partijen een kans. En we
hebben vele partijen. Ondanks dat dat vaak onhandig is voor kabinetsformatie
mogen we ook daar blij mee zijn, want met een twee-partijenstelsel als in de VS
is stemmen voor de meeste burgers in feite niet zinvol, omdat er geen partij is
die ook maar in de buurt van je eigen standpunt komt, tenzij je door het
jarenlange bestaan van slechts twee partijen (kleintjes die geen kans maken
buiten beschouwing gelaten) zodanig gehersenspoeld ben dat je in één van die
twee richtingen gestuurd ben en niet beter weet.
Bij ons zijn we dus een stuk beter af, maar toch vormt, denk
ik, het parlement geen afspiegeling van de bevolking. In de Kamers zitten
namelijk mensen die a) hoger opgeleid zijn dan gemiddeld en b) politiek geïnteresseerd
zijn (plus misschien nog een paar verschillen). Dat is niet erg omdat je voor de
regering van het land eigenlijk alleen maar zulke mensen kun gebruiken, maar
dat zou niet het enige moeten zijn. Daarom is een raadplegend referendum een
nuttig middel om ook de rest van het volk te raadplegen. En getuigt het van
elitariteit (en bij D66 van het gebruikelijke weerhaangedrag) die mogelijkheid
af te schaffen. Onverstandig.
(Maar tja, ik ben niet voldoende politiek geïnteresseerd om
me verkiesbaar te stellen met het doel dergelijke misvattingen te bestrijden…)