Verboden te trouwen

als je nog geen 18 jaar ben

De wet is al een paar maanden oud, maar hoe langer hoe meer stellen zullen ermee te maken gaan krijgen: voor trouwen geldt nu zonder uitzondering een minimumleeftijd van 18 jaar. Die uitzondering betrof zwangerschap/ ouderschap. Na een in 2012 ingediend wetsvoorstel werd op 5 december 2015 de Wet tegengaan huwelijksdwang van kracht. Om gedwongen uithuwelijken (een in Nederland nog vrij weinig voorkomend grensgeval) tegen te gaan is nu dus (onder meer) een algeheel huwelijksverbod voor minderjarigen uitgevaardigd. Een typisch geval van schieten met een kanon op een mug. Welke politieke partij heeft vandaag de dag niet de mond vol over maatwerk? En welke politieke partij heeft tegen het bewuste paardenmiddel gestemd? Alleen de SGP en Bontes stemden voor het amendement-Segers (ChristenUnie) dat beoogde de bestaande uitzonderingsbepaling te handhaven in de nieuwe wet.

Waar bemoeit de overheid zich mee? Ik ben zeker geen liberaal of Amerikaan, maar dit gaat veel te ver. Toestemming van wederzijdse ouders voor een huwelijk van minderjarigen is redelijk, maar een verbod is ronduit onredelijk. Dat was het al in 1985, toen de leeftijdsgrens voor het meisje werd opgehoogd van 16 naar 18 jaar (voor de man was dat al 18 jaar), maar nu helemaal.

Leuk voor een zestienjarig meisje dat onbedoeld zwanger geraakt is en wil trouwen. Wees dan voorzichtiger, zul je zeggen. En terecht. Maar je zou ze de kost moeten geven die zeggen: laat je kind dan gewoon aborteren. Dat deze gedachte de Nederlandse wetgever bepaald niet vreemd is blijkt onder meer uit het feit dat jongeren vanaf 16 jaar geen toestemming van ouders nodig hebben om een abortus te laten plegen.

Wat moet je dan als je als jong meisje ondanks alle goede vermaningen toch zwanger geworden bent? Ik heb een voorstel voor kerkleiders: overweeg de mogelijkheid om een huwelijk wel kerkelijk te laten inzegenen maar voor de burgerlijke (wettelijke) bevestiging te wachten tot na de 18^e verjaardag.

Je zou kunnen tegenwerpen: je mag ook pas als achttienjarige stemmen. Maar kijk dan eens naar de historische ontwikkeling hiervan. Tot 1946 mocht je pas stemmen als je 23 jaar was; tussen 1946 en 1971 was de minimumleeftijd voor dit actief kiesrecht 21 jaar en sindsdien 18 jaar. De minimumleeftijd voor passief kiesrecht (gestemd mogen worden) werd in de loop der jaren verlaagd van 30 via 25 naar dezelfde 18 jaar. Trouwen daarentegen gebeurde in het verleden over het algemeen op jongere leeftijd dan tegenwoordig; een sterk staaltje is het huwelijk in 1641 van de veertienjarige prins Willem II en de negenjarige Maria Henriëtte Stuart, en een wettelijke ondergrens kwam er pas in de 19^e eeuw: 18 jaar voor de man en 15, later 16 jaar voor de vrouw. Kortom: stemrecht en trouwen zijn niet te vergelijken.

Wat wél een min of meer gelijke ontwikkeling kent is het verbod op het kopen van alcohol en tabak. Vanaf 1886 moest je om sterke drank te kunnen kopen 16 jaar zijn en vanaf 1932 gold dat ook voor zwak alcoholische dranken; sinds 2014 geldt voor beide een minimumleeftijd van 18 jaar. Diezelfde leeftijdsgrens geldt eveneens sinds 2014 voor het kopen van tabak.

Wat moet je hieruit afleiden? Wordt trouwen in het rijtje van ongezonde zaken gezet? Je zou het haast gaan denken.