In Schaduw van de werkelijkheid komt een aanhaling van Godfried Bomans voor, die in 1977 het volgende opmerkt:
De slinger is door het dieptepunt van het materialisme heengeslagen en de verschijnselen om ons heen worden met de dag geheimzinniger. We weten niet eens meer wat materie is. (…) En zoals de microcosmos zich steeds meer vernevelt, zo versluiert ook het heelal zich boven onze hoofden. Naarmate de wetenschap verder dringt, wordt de wereld steeds raadselachtiger. Wie de onderzoekingen van Whitehead, Hoyle, Russell en Eddington volgt, waant zich in een nieuwe mystiek. De toon van deze geleerden wordt ook steeds behoedzamer, alsof zij een tempel binnengaan. Er komt een huiver over de wereld. Wat uit deze rilling geboren wordt, valt niet te zeggen.
Niet alleen in de wereld van de natuurwetenschap is deze verandering merkbaar. Met de wijsbegeerte zijn we beland in het postmodernisme, waarin niets meer zeker is, en de betrouwbaarheid van de rede en ons waarnemingsvermogen al helemaal niet. Meditatietechnieken, oosterse godsdiensten, spiritisme en wat dies meer zij, worden ontdekt door een groeiende groep mensen. Goed, dat gaat om de mensen met een hoog EQ of SQ, maar het komt steeds dichter bij de minder gevoelige standaardmensen.
De geschiedenis herhaalt zich. Op de Verlichting volgt de Romantiek, op het modernisme volgt het postmodernisme. Het is dat soort noodzakelijke golfbeweging dat Bomans vergeleek met een slinger(uurwerk). In reactie op een eenzijdige werkelijkheidsbeschouwing volgt een andere eenzijdigheid. Om de scheefhangende boot in evenwicht te brengen lopen enkele vernieuwers van bakboord naar stuurboord, maar geleidelijk wordt hun voorbeeld door steeds meer mensen gevolgd, tot uiteindelijk de hele groep aan stuurboord staat en de boot weer even scheef hangt als voorheen, wat na verloop van tijd een beweging richting bakboord tot gevolg heeft. En de signalen dat onze tijd het verstand over- en het gevoel onderwaardeert worden steeds duidelijker en de roep om een einde aan de alleenheerschappij van het materialisme – de leer die stelt dat alles, ook geestelijke aspecten van het leven, bestaat uit materie, levenloze stof en dat zodoende de hele werkelijkheid verklaard kan worden in natuurwetenschappelijke termen – klinkt hoe langer hoe luider. Het begin van de verandering tekent zich al af.
Maar… het vreemde is dat dit proces al zo'n veertig jaar geleden begonnen is en nog steeds niet doorzet.
Als mijn door observatie en logisch nadenken gevormde intuïtie me niet bedriegt, ligt de oorzaak hiervan in een kracht die de geschiedenis in tegengestelde richting stuwt, een proces van eeuwen dat uiteindelijk de ondergang van de westerse cultuur zal bewerkstelligen.
Een belangwekkend onderwerp voor de volgende keer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten