dinsdag 19 februari 2013

Streektaol

,,Moi.”
,,Heui.”
,,Goeie morge.”
,,Moarn.”
,,Morrègè, luikes.”
,,Hé, is dat bie joe ook zo, dat ‘t jonkgoud al moar minder plat proat?”
,,Aarger nog: bie ons praote de ouwere de streektaol al lang nie allemaol meer, um mer te zwiege van de jongeluu. Hooguut een mengseltsje. Zund eigelijks.”
,,Jah. Bie oans in Zeêland gae ’t nog wè, mè ok ier wor ’t minder. En oe stae ’t in Friesland?”
,,It Frysk is gjin dialekt, mar in taal. Dat is logysk, want it wie al de taal fan de âlde Friezen, yn ‘e tiid fan ‘e âlde Germanen. Folle letter kamen de Franken en de Saksen yn it lân en fan harren stamme de Nederlânske dialekten eins ôf.”
,,Wilste noe eigelijk zaage dat ’t Limburgs doarum ging zelfschtandige taal is?”
,,Ja, krekt, it is neat mear as ien fan de Frankyske dialekten. En yn in part fan Limburch wurdt sels in Saksysk dialekt praat.”
,,Dat gilt och vur Friesland.”
,,Da klopt, dus da zei êlemaele niks. Mè laete me gin eibel daerover maeke, wan me wete da de Friezen koppig bin, dus gunne me Bouke z’n taal en oans ieder z’n dialect. Twi talen lieke me genoeg voe een land as Nederland.”
,,Houveul dialecten binnen der wel nait?”
,,Veul.”
,,Mar jonges, is ‘t jullie ook opgevalle datter de leste tied evezogoed hoe langer hoe meer andacht liekt te komme veur streektaole?”
,,Dat è me an de Tukkers te danken mie uldere rampestampmeziek…”
,,Mèr och televisie-luuj, journaliste en zoe zunt doavör geïnteresseert.”
,,Zekerwoar. Want al dij losgesloagen nijmoodse mensen goan weer zuiken noar heur worrels, en zo kommen ze weer oet bie heur geboortegrond, mit zien biezundere omgeven, streekprodukten, cultuur en toal.”
,,Loat ver hoape dat dat hilpt um de schtrieëktale vör ’t oetschtèrve te beschèrme.”
,,We hoeven ‘t niet te laote bie hope, waant we kunnen um te beginne onze kiender tweetaolig groôtbrenge, zodasse d’r eige taol grondig kenne veurdasse op school komme.”
,,En ineêns voorlôpe op are guus die a nie wete wat a een dulve ís, een puut of een roenkel, of wat a "onstrant" betêkent of  "snokke".”
,,Of "fokseln", "wiereg" of "gramieteg", en al net zo min wat bèrgoud is, of de schuddelbaank of een til.”
,,En ze hên vast nog nooit geheurd van "lobbe", "boesterig" of "smirke" en ze snappe niet waor of je ‘t over het as je zeit dat ze d’r kleer krang an hên. En wie mot de kiender lere wat krupers bin, wat een wirve is, of haozebrôôd, of de akkerman?”
,,En went ver ze gee Limburgs mie liere da weete ze neet ins mie wat unne telder is, of de wichter, of wat ver noe eigelek dunt went ver an ’t vlemme zunt of an ’t kalle.”
,,En wa fan bûten Fryslân wit wat "rinne" betsjut, of "boppe"? Likemin as dat se witte wat in kaai is of in tût, in stikelbaarch of in hynsteblom.”
,,En Petronella, jie bin schooljuffrouw. Besteej jie d’r in de klas andacht an?”
,,Jah, zovee meugelijk. Eigelijk motte aolle lessen in ’t Nederlands ‘egeve worre, mè di trok ‘k me van eigens niks van an. Alleêne de taallessen doe ‘k in ’t Nederlands.”
,,As it dy slagget...”
,,Beljaet, ’t Zeêuwse accent raek ‘k noait kwiet. En dat wil ik ok nie. En zei noe zelf: wat is t’r moaier as ’t Zeêuws?”
,,’t Limburgs.”
,,Frysk fansels.”
,,Hai, der gaait niks boven Grunnen en ‘t Grunnegers.”
,, En jie, Evert? Mô jie nie voe ’t Veluws opkomme?”
,,Hettat nut? Meschiejn vien’k Zeeuws ok wel de mooiste taol. Maar in al geval is Veêluws – of Valleis, of westelik Nedersaksies, net zo je ’t hete wul, de streek waor Saksies, Fries en Frankies bie makaor komme – nog stukke mooier as Staandaordnederlaans.”
,,Om moar te swiegen van 't Engels.”
,,Juust. Mit joe kan ‘k praote.”

1 opmerking:

  1. Met dank aan Hilda Goldhoorn (Noord-Groningen), Jan Minnaard (Zuid-Beveland), Johannes Keekstra (Fryslân) en Paul Hagelstein (Zuid-Limburg)

    BeantwoordenVerwijderen