Energieverspilling

’s Avonds als het dagwerk is gedaan, op zaterdag, op zondag… straten vol hardlopers en sportzalen vol mensen die zich uitsloven op oefentoestellen. Tja, je moet wat, als je de hele dag op kantoor zit.

Bij de post lagen onlangs twee blaadjes bij elkaar: één van een hulporganisatie, met een foto van een ondervoed negerjongetje bij wie de armdikte gemeten wordt; en één van een bedrijf dat stappentellers verkoopt, met een foto van zo’n horloge annex stappenteller om een pols.

Oproepen tot een duurzamer leven en geklaag over milieuvervuiling door veehouderij en andere zaken zijn niet van de lucht. Goeddeels terecht, hoor; ik doe daar weinig van af. Maar aan de andere kant verstoken wij massa’s kilojoules voor de mussen, zal ik maar zeggen. Niet dat die mussen daar iets aan hebben.

Het keuterboertje zwoegt van zonsopkomst tot zonsondergang om z’n kostje bij elkaar te krijgen. Moeder de vrouw, die al even hard werkt om huis en huishouden draaiend te houden, zorgt met de middag voor een eenvoudige doch voedzame maaltijd. Met die energie kunnen zij, haar man en hun kinderen het werk aan.

Vaak is het zwaar, maar het loont de moeite: gezond werk in de buitenlucht, waar je spieren van stalen; eten van eigen land, waar je niet voor hoef te betalen. Nauwelijks afval, wat er is dient als veevoer of als mest. De kringloop is nagenoeg gesloten.

Ziehier de uitersten: de agrarische samenleving (Nederland anno 1816) en de dienstenmaatschappij (Nederland anno 2016). Wat is duurzamer? In de zin van "blijvend" is de agrarische samenleving in Europa naar het schijnt niet duurzaam gebleken, want zij bestaat niet meer op die wijze; maar of onze postindustriële economie duurzaam zal blijken is de vraag. Niet alleen putten we de Aarde uit door het in gassen en plasticsoep omzetten van de fossiele hulpbronnen, maar ook verspillen we hopen energie voor de bereiding van ons voedsel, dat we vervolgens deels weggooien, deels omzetten in nutteloze bewegingsenergie.

Enkele biologisch(-dynamisch)e boeren hebben een bedrijfskringloop ontwikkeld die veel lijkt op die van het keuterboertje van voorheen. Maar een paar van zulke geitenwollen-sokkenfiguren zetten geen zoden aan de dijk. Wel zetten ze ons aan het denken.

Het is niet ondenkbaar dat we binnen afzienbare tijd zullen worden gedwongen tot een soort agrarische samenleving zoals van destijds, hetzij doordat we de Aarde uitgeput hebben, hetzij al eerder doordat de westerse economie klapt (de ‘crisis’ van onlangs had niets te betekenen). Het is te hopen dat de kennis over het boerenleven van toen dan niet verloren gegaan is, want anders zal het niet meevallen om ondanks onze technologische verworvenheden – voor zover die de overgang overleven – de levensstandaard te halen van die arme boertjes. Cursussen wol spinnen, bijen houden, groente inmaken, kruidengeneeskunde… doen!

Nu is het van belang dat we onze energie zinvol benutten. Aandelenhandelaars, belastingadviseurs, technocraten, bordeelhouders en anderen met een nutteloos of zelfs kwalijk beroep: verander van baan en ga wat zinnigs doen met je leven.

En allen die nog geen zinvolle lichamelijke arbeid verrichten: ga bijvoorbeeld een moestuin aanleggen, of met IVN of A Rocha wilgen knotten. Beter voor de Aarde, voor de wereld én voor jezelf.