Hoe zou u het vinden om in plaats van een leuke verpleegster straks een verpleegrobot aan uw ziekenhuisbed te krijgen?
Is dit denkbeeldig? Integendeel, het past precies binnen ons economisch stelsel, waarin de markt het voor het zeggen heeft, waarin economische groei (lees: voortdurend stijgende productie) het hoogste doel, automatisering een belangrijk middel en onbetaalbare zorg een onontkoombaar gevolg is.
In 1986 verscheen van de economen Bob Goudzwaard en Harry de Lange het boek Genoeg van te veel – genoeg van te weinig. Dit boekje werd voor zover ik weet voor het laatst in 1995 herzien en is dus nogal gedateerd en daarnaast barst het van de taalfouten, maar zijn boodschap is niet mis te verstaan en is nu actueler dan ooit.
"Volgens Goudzwaard is de huidige economie in ecologisch en sociaal opzicht niet duurzaam en heeft het onverbiddelijk vasthouden aan het groeimodel fatale gevolgen," aldus Wikipedia.
Hoe is het mogelijk dat ondanks de stijgende welvaart de armoede toeneemt, dat ondanks meer vrije tijd de westerse mens gejaagder is dan ooit, dat ondanks de hoge vlucht van communicatiemiddelen mensen steeds eenzamer worden? Zomaar een paar van de paradoxen die ons economisch stelsel oproept. Hoe meer onze welvaart toeneemt, hoe armer de armen in de Derde Wereld worden, zo volgt onverbiddelijk uit economische wetmatigheden. En vergeet de milieuproblematiek niet.
We moeten af van de tunneleconomie, waarin alles gericht is op een snelle doorstroming richting het lichtende uiteinde, dat echter steeds verder in het verschiet raakt, en toegroeien naar een vruchtboomeconomie waarin "zorgzaam beheer" het sleutelbegrip is en waarin elk onderdeel wordt ingeschakeld om daaraan bij te dragen. De economie van het "genoeg".
Zoals het in MeMO-bedrijven en Israëlische kibboetsiem in het klein gebeurt, moeten we het in het groot ook kunnen. Maar dan moeten we als eerste stap bereid zijn om geen verdere loonstijgingen meer toe te laten en in plaats daarvan de winst gebruiken om fondsen op te zetten voor gezondheidszorg, natuurbeheer en dergelijke. Vervolgens moeten er internationale afspraken gemaakt worden over bijvoorbeeld bovengrenzen aan besteding, het stopzetten van de fabricage van niet-zinvolle producten, milieuheffingen en inperking van de westerse financiële hegemonie in de wereld waardoor ontwikkelingslanden nooit in staat zijn hun schulden af te betalen. Op landelijk niveau is een belangrijke taak weggelegd voor de overheid in voorlichting, wetgeving en sanctionering van al dan niet 'duurzaam' (Goudzwaard en De Lange spreken liever van "houdbaar") gedrag van bedrijven en particulieren.
De huidige economische 'crisis' was te voorzien en zal niet de laatste en de minste zijn als we op oude voet doorgaan.
Maatschappelijke bewustwording is het begin, maar er staat
nog heel wat kortzichtigheid, gemakzucht, hebzucht en machtsstreven een
houdbaar economisch stelsel in de weg.
We zijn de basiselementen van ons mens-zijn, te weten de
samenleving, de Aarde en de tijd, gaan zien als een hinderlijke beperking. "Collectieve
hypnose" noemt Goudzwaard het hier.
Maar Nederland roept de VVD te hulp en gaat op de ingeslagen weg voort. Na ons
de zondvloed.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten