Economische groei wordt onze ondergang

Hoe zou u het vinden om in plaats van een leuke verpleegster straks een verpleegrobot aan uw ziekenhuisbed te krijgen?

Is dit denkbeeldig? Integendeel, het past precies binnen ons economisch stelsel, waarin de markt het voor het zeggen heeft, waarin economische groei (lees: voortdurend stijgende productie) het hoogste doel, automatisering een belangrijk middel en onbetaalbare zorg een onontkoombaar gevolg is.

In 1986 verscheen van de economen Bob Goudzwaard en Harry de Lange het boek Genoeg van te veel – genoeg van te weinig. Dit boekje werd voor zover ik weet voor het laatst in 1995 herzien en is dus nogal gedateerd en daarnaast barst het van de taalfouten, maar zijn boodschap is niet mis te verstaan en is nu actueler dan ooit.

"Volgens Goudzwaard is de huidige economie in ecologisch en sociaal opzicht niet duurzaam en heeft het onverbiddelijk vasthouden aan het groeimodel fatale gevolgen," aldus Wikipedia.

Hoe is het mogelijk dat ondanks de stijgende welvaart de armoede toeneemt, dat ondanks meer vrije tijd de westerse mens gejaagder is dan ooit, dat ondanks de hoge vlucht van communicatiemiddelen mensen steeds eenzamer worden? Zomaar een paar van de paradoxen die ons economisch stelsel oproept. Hoe meer onze welvaart toeneemt, hoe armer de armen in de Derde Wereld worden, zo volgt onverbiddelijk uit economische wetmatigheden. En vergeet de milieuproblematiek niet.

We moeten af van de tunneleconomie, waarin alles gericht is op een snelle doorstroming richting het lichtende uiteinde, dat echter steeds verder in het verschiet raakt, en toegroeien naar een vruchtboomeconomie waarin "zorgzaam beheer" het sleutelbegrip is en waarin elk onderdeel wordt ingeschakeld om daaraan bij te dragen. De economie van het "genoeg".

Zoals het in MeMO-bedrijven en Israëlische kibboetsiem in het klein gebeurt, moeten we het in het groot ook kunnen. Maar dan moeten we als eerste stap bereid zijn om geen verdere loonstijgingen meer toe te laten en in plaats daarvan de winst gebruiken om fondsen op te zetten voor gezondheidszorg, natuurbeheer en dergelijke. Vervolgens moeten er internationale afspraken gemaakt worden over bijvoorbeeld bovengrenzen aan besteding, het stopzetten van de fabricage van niet-zinvolle producten, milieuheffingen en inperking van de westerse financiële hegemonie in de wereld waardoor ontwikkelingslanden nooit in staat zijn hun schulden af te betalen. Op landelijk niveau is een belangrijke taak weggelegd voor de overheid in voorlichting, wetgeving en sanctionering van al dan niet 'duurzaam' (Goudzwaard en De Lange spreken liever van "houdbaar") gedrag van bedrijven en particulieren.

De huidige economische 'crisis' was te voorzien en zal niet de laatste en de minste zijn als we op oude voet doorgaan.

 

Maatschappelijke bewustwording is het begin, maar er staat nog heel wat kortzichtigheid, gemakzucht, hebzucht en machtsstreven een houdbaar economisch stelsel in de weg.

We zijn de basiselementen van ons mens-zijn, te weten de samenleving, de Aarde en de tijd, gaan zien als een hinderlijke beperking. "Collectieve hypnose" noemt Goudzwaard het hier. Maar Nederland roept de VVD te hulp en gaat op de ingeslagen weg voort. Na ons de zondvloed.

Vrannen en mouwen

Vele eeuwen waren er mannen en vrouwen. Duidelijk. En nu? Kweenie. Twijfelgevallen. Mouwen (spr. [mauwen]) en vrannen.
De populaire en ten onrechte veel gebruikte uitdrukking "dames en heren" biedt geen soelaas, want echte dames en heren bestaan al vijftig tot honderd jaar niet meer.

Ik weet niet wie het bedacht heeft, maar dat maakt het niet minder waar. Vroeger waren de schepen van hout en de mannen van staal. Later waren de schepen van staal en de mannen van hout. Nu zijn de schepen van polyester en de mannen…? Die verschonen luiers.

En de vrouwen? Die zijn hun natuurlijke taak vergeten en proberen uit alle macht de mannen na te doen. Logisch dat dat slechts gedeeltelijk lukt; wie ik ook probeer na te doen – een sportman, een musicus, een cabaretier, een politicus –, ik zal er hoogstens in de buurt komen, niet een volmaakte kopie worden.

En zelfs al zijn er 'vrouwen' die erin slagen een hoge positie te bereiken in het bedrijfsleven of de politiek, ze verdienen zoals ik vorige week al aangaf mijn respect niet, want ze vergeten hun opdracht. Het is hetzelfde als wanneer ik bij boer Derk een afdeling van de varkensschuur moet schoonspuiten en ik maak in plaats daarvan met de hoge-drukspuit een prachtig kunstwerk op de vuile muur, verdien ik dan bewondering? Geenszins, want ik voer mijn taak niet uit.

Dus, vrouwen van West-Europa: geef die dwaze pogingen op en investeer weer in de dingen waar je echt goed in bent, waar geen man aan kan tippen.

En geloof het of niet: zelfs de lichaamsbouw van de gemiddelde vrouw is minder vrouwelijk dan een eeuw geleden. Ik krijg soms de indruk dat de enige manier die voor de moderne vrouw is overgebleven om haar vrouwelijkheid te tonen is door een schaamteloos wegwerpen van haar vrouwelijke waardigheid. Dat moeten we niet willen. Vrouwen, durf je te kleden als een vrouw en gedraag je weer als een vrouw. Mannen, gedraag je als een man en leer opnieuw de grenzeloze meerwaarde inzien van een echte vrouw, niet zo eentje waar je alleen mee kun spelen en die voor de rest niet veel verschilt van een assistent of collega. Professor Andreas Kinneging legt de vinger bij een groot verlies dat onze samenleving heeft ondergaan:
"Onder invloed van het feminisme is het normaal geworden dat ouders en school het in de opvoeding niet meer hebben over de bijzondere natuur van het meisje, en over moederschap. Het gaat alleen nog maar over carriêre."
Anders gezegd: meisjes zijn zeldzaam geworden.

Wat dit betreft zijn de exotische hoofddoekjes en baarden (al zijn die laatste in de minderheid) een aanwinst voor het straatbeeld.

Zijn baarden en lange rokken onpraktisch? Valt mee. Een gladgeschoren gezicht moet ook bijgehouden worden en in vroeger tijden reden vrouwen paard in rok, en dat blijken ze nog steeds te kunnen als het eens nodig is voor een historische film of iets dergelijks. Een eenvoudige vuistregel kan handig zijn: Wat niet te doen is in (lange) rok hoeft een vrouw niet te doen, want dat is mannenwerk.

De extra inspanning die in sommige gevallen toch nodig is om deze waarden in stand te houden is maar een fractie van de inspanning die de gemiddelde Nederlander wekelijks levert in de sportschool – om niet te spreken van minder zinvolle bezigheden als winkelen –, en de opbrengst is een stuk hoger: een écht mannelijke dan wel vrouwelijke uitstraling. En dat is in de moderne wereld meer nodig dan ooit.

De SGP

Wat een fraai gezicht moet dat zijn geweest, een eeuw geleden: een kerk gevuld met mensen in klederdracht, het vrouwvolk met kunstige witte mutsen in het middenschip, de mannen in hun donkere zondagse kleding in de zijvleugels. En wat een mooi symbool ook: de door de zorg voor het kroost kwetsbare vrouwen beschermd en gekoesterd door de weerbare mannen.

Ik overdrijf niet of nauwelijks als ik zeg veel bewondering en diep respect te hebben voor echte vrouwen, maar geen greintje voor geëmancipeerde exemplaren die het hoog geschopt hebben in het bedrijfsleven of in de politiek.

Over dit onderwerp volgende week meer. Deze week echter worden de Tweede-Kamerverkiezingen gehouden en in Schaduw van de werkelijkheid heb ik al laten doorschemeren op welke partij ik zal stemmen: op de meest verguisde partij van Nederland.

De SGP is een partij die ergens voor staat, die geen water bij de cola doet (uitspraak van voormalig lijsttrekker Van der Vlies) en die vasthoudt aan haar standpunten, al struikelt heel Nederland erover.

De SGP is de beschermer bij uitstek van de christelijke normen en waarden die ons land hebben gemaakt tot wat het tot voor kort was: een vrijgevochten (letterlijk, vier eeuwen geleden), hardwerkend en goed georganiseerd volk. Al zijn de onderhavige normen aan zware kritiek onderhevig, de SGP durft om ze te beschermen een uitzonderingspositie in te nemen. De SGP is een partij van levende vissen die in staat zijn tegen de stroom van de mode in te zwemmen, zelfs tegen watervallen op als het moet.

Ik zou tal van programmapunten kunnen noemen die bovenstaande onderstrepen, maar voor mij het zwaarst wegend is wel het feit dat de SGP de enige partij is die nog voor vrouwen durft op te komen. Vrouwenhandel, prostitutie, politiek – in één woord vrouwonwaardig. Nogal slap van SGP-jongeren om vrouwen in het bestuur toe te laten. Denk eens na en begrijp waaarvoor de vrouw geschapen is: niet om leiding te geven aan een bedrijf, maar aan een gezin.

Het zou een beetje flauw zijn om te besluiten met de opmerking dat de afkorting SGP staat voor Super Goeie Partij. Maar wáár is het wel.

intermezzo

Zo, dat was wel genoeg inleiding, me dunkt. Aanstaande maandag hoop ik met een nieuw thema te komen. Nu zal ik alvast een voorproefje geven, van wat de komende tijd op deze plek zoal te verwachten is. Een greep uit de onderwerpen waarover ik mijn mening wil geven:

• Belhamels en insectenlarven
• Bovennatuurlijke verschijnselen
• De ondergang van het Avondland
• De spelregels
• Engelse ziekte
• Humor
• Kruidengeneeskunde
• Leven in duistere diepten
• Natuurbeheer
• Negers, zigeuners en Hottentotten
• Psycho-analyse
• Schoonheid
• Sociale media
• Streektaol
• Vrouwen

Kees van Reenen

,,Wat is waarheid?” vroeg Pontius Pilatus tijdens een geruchtmakend proces in het jaar 31.

,,Wat is wijsheid?” vraagt de gewone burger in 2012. Niet omdat hij zo wijsgerig is aangelegd, maar omdat wijsheid een schaars goed is.

,,Wat is werkelijkheid?” is echter mijn belangrijkste vraag geworden in de bijna twee jaren die Schaduw van de werkelijkheid omspant. Nu, die zeven kwartalen zijn voorbij en ik heb Kees van Reenen bereid gevonden de hoogtepunten daaruit te verwerken in een verhaal.

Over wie ik ben kun je al lezend in het boek één en ander te weten komen. Over de schrijver staat echter slechts een kort stukje op de achterkaft, dus misschien is het goed om een paar dingen over hem te vertellen, voor wat het waard is.

Kees schreef behalve o.m. vele natuurartikelen eerder het Handboek geneeskrachtige planten en binnenkort zal bij de BDU in Barneveld een boek van hem verschijnen over het boerenleven in de Gelderse Vallei in de eerste helft van de twintigste eeuw. Evenals ik heeft hij belangstelling voor en kennis van tal van onderwerpen, zoals boeren, geschiedenis, godsdienst, muziek, natuur, ontwikkelingsproblematiek, het paranormale en taal. Verder is hij net zo’n fantastische mafkees als ik, alleen op een iets andere manier.

Lezers die Kees persoonlijk kennen zullen zich misschien afvragen of hij en ik dezelfde persoon zijn, gezien verschillende overeenkomsten. Nu, die zal ik dan uit de droom helpen: dat is niet het geval. Het lijkt me echter weinig zinvol hier een lijst van verschillen te publiceren, dus laat het voldoende zijn te weten dat Kees de schrijver is van Schaduw van de werkelijkheid en ik, Evert, slechts de hoofdpersoon van dat boek. Het feit dat het verhaal geschreven is in ik-vorm verandert daar niets aan; het is slechts een literaire vorm.

Het mag bekend zijn dat ik houd van stoere stukjes boordevol bijster boude beweringen, goed om een geschikt glas boude wijn op te drinken. Dus ongeveer wekelijks zal ik u op iets dergelijks trachten te vergasten, al zal bovenstaande omschrijving lang niet op alle gevallen toepasbaar zijn.

Mocht iemand op een onderwerp uit het boek (of een ander belangwekkend vraagstuk) willen ingaan, dan kan die reageren op dit of een volgend bericht, waarna ik indien zinvol op deze plek aandacht aan dat onderwerp kan geven.