“Groenste regeerakkoord ooit”

“Ik ben heel tevreden over dit groenste akkoord ooit”, meldt een woordvoerder van D66, “omdat ook de landbouw meegaat in de ambitieuze klimaatopgave. De natuur gaat hiervan profiteren doordat we ook in de buurt van natuurgebieden en in veenweidegebieden boeren zullen stimuleren om aan agrarisch natuurbeheer te doen – dit doen we door inzet van extra gelden uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.”

Dit klinkt hoopvol voor de natuur, zij het onheilspellend voor de boeren – in elk geval voor degenen die niet kunnen of willen inzetten op agrarisch natuurbeheer. Een minister van Landbouw lijkt er ondanks eerdere vermoedens en de inspanningen van het CDA niet te komen, laat staan een minister van LNV. Wel een minister van Economie en Klimaat wellicht, dus misschien liggen er dan toch kansen voor agrarisch natuurbeheer en andere mogelijkheden om de kampen Natuur en Landbouw, die de laatste decennia ronduit vijandig tegenover elkaar zijn komen te staan, met elkaar te verzoenen.

Nog meer opgetogen verhalen van de D66’er, zoals over een pak natuurgeld voor de provincies. Maar het gekke is dat anderen het regeerakkoord heel anders uitleggen. Volgens natuurorganisaties heeft het regeerakkoord juist geen aandacht voor natuur: “…geen enkele concrete ambitie om de teruggang van natuur en biodiversiteit en de aantasting van het Nederlandse landschap tegen te gaan. Groen gaat kennelijk niet over natuur en landschap.”

Dat zijn krasse woorden.

Hoe kan hetzelfde document zo verschillend worden uitgelegd?

In paragraaf 3.4 van Vertrouwen in de toekomst wordt onder de titel "Landbouw, voedsel, natuur, visserij en dierenwelzijn" een groot aantal actiepunten opgesomd, sommige ten behoeve van boeren (bv. voortzetting van de derogatie) en vissers (bv. voorkoming van een verbod op pulskorvisserij, waar iedereen die graag platvis eet blij mee zal zijn). Andere maatregelen leggen aan deze ambachtslieden veeleer beperkingen op (bv. de Nitraatrichtlijn), maar zullen de natuur (op termijn) ten goede komen. Er staan zeker sympathieke voorstellen in, zoals

-          boeren en tuinders die meer doen dan verplicht zullen hogere prijzen beuren

-          bevordering stadslandbouw en landwinkels

-          compensatie voor agrarisch natuurbeheer nabij Natura-2000-gebieden

-          meer ruimte voor aan voedselbank doneren van overschotten uit supermarkten en horeca

-          voortzetting beleid nationale parken

-          beheer Waddenzee

-          in-achtneming van soortgrenzen bij plantenveredeling

Het is een compromisakkoord, zoals waarschijnlijk altijd en zeker nu te verwachten (VVD economie, CDA boerenbelangen, D666 en ChristenUnie natuur). De natuur komt inderdaad niet erg nadrukkelijk naar voren. De bescherming van bedreigde planten, dieren en landschappen wordt kennelijk overgelaten aan de provincies en aan particuliere beheersinstanties, kleinschalige agrarisch-natuurbeheerinitiatieven daargelaten. Door de regeldruk zal de schaalvergroting alleen maar toenemen en dat zal onverbiddelijk ten koste gaan van wat er nog over is van de Nederlandse landschappen, voor zover nog – zoals het zou moeten – in beheer bij boeren. De laatste oude boertjes die nog ergens een paar onbemeste hooilandjes hebben liggen zullen er binnen afzienbare tijd mee ophouden en hun land verkopen aan de naburige grootgrondbezitter. Helaas, orchideeën, jullie tijd zit erop. Of zijn deze laatste pareltjes al opgekocht door Natuurmonumenten?

Toch lijkt er op meerdere punten (zijdelings) wel degelijk aandacht voor natuur te zijn. Het verschil in inzicht heeft dus grotendeels te maken met inschattingen van hoe het regeerakkoord in praktijk zal worden gebracht. Een optimist (en zeker een coalitie-politicus) ziet genoeg handvatten voor verbetering, een pessimist ziet al een sombere bui hangen. De tijd zal leren wie gelijk krijgt. Laten we hopen dat het dan nog niet te laat zal zijn voor de vele bedreigde planten en dieren die ons land nu rijk is.