Overstuur

Wat moet je eigenlijk met de datumaanduiding die tegenwoordig op vrijwel elke levensmiddelenverpakking te vinden is? Je er niet teveel van aantrekken, is mijn advies. Het is een feit dat sinds die aanduiding algemeen toegepast wordt afgrijselijk veel goed voedsel wordt weggeknikkerd als was het oud vuil. En wie even nadenkt begrijpt wel dat het daarvoor niet gemaakt was. De kritische toon in de over-de-datummaaltijden die sinds kort georganiseerd worden is niet mis te verstaan.

En om meteen een misverstand uit de weg te ruimen: de datum die op de verpakking vermeld staat is niet de uiterste, maar de minimale houdbaarheidsdatum. Melk of vlees blijft in de koelkast nog wel een paar dagen langer houdbaar, vla kun je een week na verstrijken van de beruchte datum nog uitstekend eten, karnemelk of yoghurt smaakt zelfs na drie weken nog best, met frisdranken is na een paar maanden vaak nog niets mis, pindakaas houdt het minstens een jaar langer uit en chocoladepasta kan eigenlijk helemaal niet overstuur. Vrijwel elk product is wel ergens in deze schaalverdeling te plaatsen.

"Overstuur" zei ik, hè? Dat schient een Barrevelds woord te weze, of in alle geval Vêeluws ofzo. Mar je ha'n allang deur wat of ik bedoelde, vanzelf. Ja, dat krieg je, je moerstaol raok je mar zo nie kwiet, en dat mot je ok nie wille, want d'r is niet veul zo mooi as streektaol. Mer daor ku've 't een aandere keer nog wel 's over hên, waant ik wil d'r nog best wat meer over zègge, en jie wil d'r vanzelf wel meer over wete, wa' doch je?

Eên ding mo'k nog zègge van waor of we't over ha'n, en dat doe've dan ok mar in dit zelfde Vêeluwse taoltje, want jie begriep ok wel dat da' niks ofdoet van de bôodschap; en as je bang bin da'je 't niet vat, dan za'k 't veur joe nog effe apart in 't Hollands zègge. Dus hier gaot 't um:

De daotum op die verpakkings is nie bedoeld om joe dom te maoke. 't Is allêen een anwiezing doar je rekening mee kan houwe, mer je mot altied je eige kop blieve gebruuke. Jie kan zelf 't beste zien of iets overstuur is of nie, en 't is netuurlijk grôote zund van 't geld en van de meuite die veur dat eten 'edaon is om 't vurt te gooie as 't nog goed is.

En dan voor degenen die nog te weinig handigheid hebben in het West-Veluws om uit het bovenstaande de boodschap op te pikken de kern nog even in het Standaardnederlands: de minimale-houdbaarheidsdatum is bedoeld als richtlijn, maar de maatstaf is je eigen inzicht in de toestand van het product. Je moet altijd je zintuigen en je hersens gebruiken – want daar heb je ze voor.