Weg met de koopzondag!

Vorig jaar heeft het parlement een wetsvoorstel van GroenLinks en D666 aangenomen om voortaan gemeenten zelf te laten beslissen over winkelopenstelling op zondag. Hiermee verviel de randvoorwaarde van toerisme. Dat laatste is wel enigszins begrijpelijk, gezien de rechtszaken die er gevoerd zijn over de vraag of een betreffende gemeente nu wel of niet toeristisch was. Maar nu is het hek van de dam. Amersfoort, Roosendaal en Raalte hebben al verregaande verruimingsmaatregelen getroffen en andere gemeenten volgen.

Ook in mijn eigen woonplaats Veenendaal blijft de koopzondag op de agenda. Eind vorig jaar is een initiatiefvoorstel voor een wekelijkse koopzondag verworpen. De VVD, die landelijk voorstemde, stemde in Veenendaal tegen vanwege het huidige coalitieakkoord. Maar dat vervalt met de komende gemeenteraadsverkiezingen.

Met name de christelijke partijen zijn tegen de koopzondag. Begrijpelijk. De CU-fractie in Veenendaal verwoordt het zo: "De partij vindt de rustdag geen juk dat ons in onze mogelijkheden beperkt, maar juist een briljante gave waarmee de week mag worden gestart. Een ritme dat zich bewezen heeft."

Maar niet alleen is de wekelijkse rustdag een bijbels gebod en in Nederland een deel van ons joods-christelijke erfgoed – om die reden zou ook de PVV tegen verruiming moeten zijn, maar op Wilders is zoals bekend geen staat te maken –, maar ook zijn er belangrijke sociaal-economische redenen waarom zondagsopenstelling van winkels onwenselijk is.

(Dat de eigenlijke rustdag de laatste dag van de week is, dus zaterdag, is een discussie die we hier buiten beschouwing moeten laten; en voor het misverstand dat maandag de eerste dag van de week zou zijn heb ik nu evenmin ruimte.)

Naast de drie christelijke partijen is alleen de SP tegen koopzondagen. En zij heeft daar goede argumenten voor. Niet voor niets is de SP de enige partij met iets van "sociaal" in haar naam.

Een euro kan maar één keer worden uitgegeven. Algehele zondagsopenstelling zal dus geen omzetvergroting opleveren, maar slechts een spreiding of herverdeling. Het gevolg is een 24-uurseconomie die bepaald bevorderlijk is voor de psychiatrie en bepaald niet voor het milieu en de winkelier.

Uit onderzoek blijkt trouwens dat de meeste mensen (twee derde) hechten aan de vrije zondag. Alleen denken ze er dan niet allemaal bij na dat ook af en toe op zondag een winkel bezoeken kwaad zou kunnen. Vooral kleine winkeliers met weinig personeel verzetten zich tegen zondagsopenstelling. Sommige gemeenten leggen winkels zelfs de verplichting op hun winkel op (bepaalde) zondagen open te stellen, anders kunnen ze sluiten. Maar ook zonder gemeentelijke verplichting kan een winkelier voor dit dilemma komen te staan: klanten lopen weg, naar de grote jongens die graag op zondag open zijn. Het Midden- en Kleinbedrijf dreigt zodoende een zware aderlating te moeten ondergaan, waardoor de schaalvergroting in een stroomversnelling zal komen. Een partij als de VVD heeft daar zoals bekend geen bezwaar tegen, maar socialisten en anderen voor wie de economie niet het hoogste goed is staan toch anders in het leven.

Om tegen deze dreigende sanering een vuist te kunnen maken hebben winkeliers zich verenigd in de Stichting Tegen Verruiming Koopzondagen. Uit onderzoek blijkt keer op keer dat MKB'ers de dupe zijn van de nieuwe winkeltijdenwet. Met wisselend succes, maar met tal van sterke argumenten voert deze organisatie daarom actie om het aantal koopzondagen te beperken. Die argumenten kun je ter plaatse nalezen, voor zover hierboven nog niet genoemd. Ik sluit af met een aardig geval.

In het dorp Doorn (dat sinds enige jaren deel uitmaakt van de kunstmatige fusiegemeente Utrechtse Heuvelrug, die onlangs een koopzondagenproef is begonnen) ligt een stukje verhard terrein al vele jaren ongebruikt; waarschijnlijk zwaar vervuilde grond. Wat er ooit gestaan heeft is nauwelijks meer te zien. Alleen één tekst prijkt nog altijd trots op een metershoge zuil: "óók zondags geopend!"

Het lot van zondagsopenstelling…