XMAS

De kerstdagen zijn zoals gebruikelijk alweer ruim van tevoren aangekondigd: door reclameblaadjes van supermarkten, afgezaagde jonge sparren ('kerstbomen') en kerstverlichting alom, kerstkaarten, nauwelijks meer als zodanig herkenbare kerstliedjes in de winkelstraat, en, de nieuwste mode: een blok van vier houten letters "XMAS" voor het kamer- of keukenraam.

Wat is 'xmas'? Het Engels-Nederlands woordenboek geeft het antwoord: een synoniem voor "Christmas", oftewel Kerstmis, de Christus-mis – kennelijk een begrip van rooms-katholieken huize, wat in protestantse landen als Nederland, Engeland en de VS overigens de pret niet mag drukken.

Maar hoezo "Xmas"? Wel, de X is eigenlijk de op dezelfde wijze geschreven Griekse letter chi, de beginletter van Christos. Zo is "Xmas" een afkorting van "Christmas"; en zou dus moeten worden uitgesproken als [chi-mas], maar geen hond die dat doet, want bijna niemand weet wat het eigenlijk betekent. Dat krijgje, als je een vreemd woord leen uit een buitenlandse taal. Het enige dat overblijft is na-aperij.

En een vermoeden van iets onbekends, want "mister X" is immers "meneer de onbekende". Typerend voor het kerstfeest van velen – wie weet nog over Wie het gaat? Over de kerstman, toch? Santa Claus, ofzo…

Voor mij persoonlijk getuigt het XMAS-plankje van domheid – meelopen met de mode van een fantasieloos strak interieur en een inhoudsloos kerstfeest. Objectief gezien getuigt het van oppervlakkigheid; die overigens nog ruim voorbijgestreefd wordt door plastic kerstmannen-op-een-schommel en soortgelijke prullaria, 'versieringen' die ik te stompzinnig acht om er meer woorden aan vuil te maken.

Kerst is een christelijk feest – met tal van heidense elementen, zoals de tijd van het jaar waarin het wordt gevierd – met een goede boodschap: God werd mens, om de tot hopeloze armoede vervallen mens weer de kans te bieden om bij de hemelse God terug te komen. Met tussen haakjes een ironische bijklank: dat God om dit wonder te verwezenlijken een arm meisje uitkoos in plaats van een trotse machthebber.

Een ster heeft – vanwege de geschiedenis van de Wijzen uit het Oosten – nog een symbolische waarde, maar ons houten "XMAS"? Misschien is het bij u anders, maar voor de meesten is (de aankondiging van) het kerstfeest nogal leeg, met stijlloze kaartjes in de trant van "Dinner! We do the cooking, you do the eating" alsof het kerstfeest uitsluitend draait om eten. Werkelijk, zonder Christus is je kerst mis. Ik ben niet de eerste die dat opmerkt, maar evenmin de laatste, want het wordt hoe langer hoe nodiger. Xmas, de mis – wie weet nog wat dat is? – voor de Onbekende. Wacht even – daar hadden de Grieken een altaar voor…