maandag 29 augustus 2016

Franse waanzin

Ik zeg wel eens wat onaardigs over Nederland en Amerika, maar Frankrijk is geen haar beter. Mogelijk zelfs nog krankzinniger.
Misschien begrijp je al waar ik op doel: het boerkiniverbod op Franse stranden. Eigenlijk te idioot voor woorden en daarom zal ik er ook slechts weinige aan besteden, maar het zou niet goed zijn als mensen hierover in onwetendheid verkeerden, vandaar dat ik toch meen erover te moeten schrijven, zie je?

In tweeëndertig Franse gemeenten is een boerkiniverbod ingesteld. In vier hiervan is daadwerkelijk overgegaan tot het beboeten van moslima’s die in verhullende zwemkleding op het strand verschenen. Kennelijk is het op stranden verplicht halfnaakt te zijn. Zorg er dus voor je te hebben uitgekleed voordat je het strand betreed…
Of zit het anders? Het zit een beetje anders. Een boerkini wordt namelijk gezien als een religieuze uiting, en dat is sinds enige jaren verboden in Frankrijk. Een kruisje om je hals, bijvoorbeeld, kan je ook op een boete komen te staan. Zo bekeken niet verwonderlijk dat de politie van Nice erop gewezen werd dat er nonnen in habijt op het strand liepen. Ook die werd dus duidelijk gemaakt niet welkom te zijn.
Waarom zou dat echter alleen gelden voor het strand? De straat is ook een openbare gelegenheid; het ligt dus in de lijn der verwachting als nonnen of monniken in hun ordekleed ook de toegang tot de straat wordt ontzegd. Want Frankrijk heeft niet alleen de oorlog verklaard aan de moslims – wat het tot een logisch doelwit maakt van terroristische aanslagen – maar aan alle godsdienst. Dat is al begonnen met de Franse Revolutie in de achttiende eeuw – Ni Dieu, ni maître – en dat heeft zich geleidelijk verder doorgezet, de laatste jaren in stroomversnelling. Als het zo doorgaat volgt Frankrijk Turkije. “Turken zijn schurken,” zei me laatst iemand – zoals ze tekeer gaan tegen de Koerden in Syrië – en dat geldt zeker voor het kwade genius, Erdogan, met zijn politieke zuiveringen. Fransen zijn trouwens ook niet sympathiek – verkoop hen een machine waaraan op een dag iets kapot gaat, en ze blijven erover klagen tegen hun buren, ook als het gemaakt is; heel anders dan bijvoorbeeld Duitsers.

Maar zelfs in Frankrijk wonen nog weldenkende mensen. Enkelen van hen hebben een rechtszaak aangespannen tegen het boerkiniverbod, met als uitkomst dat de Franse Raad van State in een voorlopig besluit heeft geoordeeld dat het verbod ingaat tegen de burgerlijke vrijheden, zoals de krant het verwoordde. Het laatste woord is er nog niet over gezegd, maar het is te hopen dat gezond verstand en medemenselijkheid zullen zegevieren over de Franse godsdienstfobie die zomaar kan uitlopen op Duitsland-in-de-jaren-30-toestanden, met alle gevolgen van dien.


maandag 22 augustus 2016

Waardigheid

Mijn vakantie heb ik onder meer benut door het bijwonen van een rooms-katholieke kerkdienst in Zuid-Limburg. Opvallend was dat deze dienst voornamelijk werd bijgewoond door oudere mensen. Verscheidenen waren te dik, en de meesten waren niet op grond van duidelijke kenmerken als kleding en haar- of baarddracht onder te verdelen in mannen en vrouwen; misschien doe ik de mensen onrecht, maar op mij maakten ze deze indruk: kleurloze figuren, net als vrijwel alle al dan niet actief roomse Limburgers.

De dienst daarentegen bestond hoofdzakelijk uit vorm; het preekje was een voorgelezen praatje met weinig inhoud. Op zich een goed verhaal over medemenselijkheid, maar zonder diepgang, en over God ging het alleen in vaagtaal over licht, waar ook de ‘lichte’ protestanten in uitblinken.
Het was alsof de mensen geen hoop of doel meer hadden in het leven; God is hun laatste strohalm, maar ook Die biedt geen zekerheden meer. Alleen omzien naar andere hopeloze gevallen kan het leven draaglijk maken. Opnieuw, misschien doe ik de mensen onrecht, maar zo kwamen ze op me over.

Dan komt het hoogtepunt van de dienst: de eucharistie. Terwijl ik als protestant braaf blijf zitten observeren, naast het middenpad, komen de hopelozen langs me heen naar voren schuifelen om een ouweltje aan te nemen uit de handen van een misdienaar of hoe zo iemand ook mag heten; en dan gaan ze weer zoals ze gekomen zijn: vormeloos en doelloos.
Tot ik verrast opkijk: een vrouw in een wit gewaad en met een zwarte sluier – het ordekleed der Dominicanerzusters? – nee, twee, drie nonnen schrijden langs mijn zitplaats naar voren om eveneens de hostie in ontvangst te nemen. Met gebogen hoofd doch vriendelijk gezicht schrijden ze daarop terug naar hun bank. Ze zijn nog niet eens zo oud, al zijn de meeste haren grijs – maar niet kortgeknipt – onder de zwarte kap.
Na afloop van de dienst schrijden de drie kloosterzusters achter elkaar de kerk uit en dan naast elkaar over de brede stoep naar hun auto (een kleine dissonant). Wat een fantastisch idee: stijlvolle schoonheid uitstralen zonder bijzondere zorg voor het uiterlijk.

U merkt het al: de ‘ontmoeting’ met de nonnen voelde als een verademing. Zij bezaten wat de andere kerkgangers misten (of althans leken te missen): waardigheid, een levensdoel. Nederlanders in het algemeen en Limburgers in het bijzonder zijn hun levensdoel kwijtgeraakt, en vervolgens hun eerbiedwaardig uiterlijk (stijl, schoonheid) en daarmee hun waardigheid. De kloosterzusters echter laten zien dat het nog bestaat: een levensdoel, waardigheid. Laat die deugden niet uitsterven!

maandag 15 augustus 2016

Geen man, geen vrouw

De vlag mag uit. De regenboogvlag, wel te verstaan.

LHBT werd LHBTi, maar inmiddels dekt ook die afkorting de lading niet meer: naast lesbiennes, homo’s, biseksuelen, transseksuelen en interseksuelen zijn er inmiddels ook queers, questioners en aseksuelen. De vraag werd dan ook opgeworpen wat de nieuwe aanduiding zou moeten worden: lhbtqia’er of zoiets? Onzinnige vraag. Slechts één zinnige term komt in aanmerking: anders geaarde. Anders namelijk dan de meerderheid, die heterofiel is. Het heeft op geen enkele wijze te maken met denigratie; vergelijk het met hoe je niet-moslims in een islamitisch land zou aanduiden: "andersgelovige" in het algemeen of de juiste naam als een specifieke groep (bv. hindoes) bedoeld is.
(Wellicht ten overvloede: dat ik daarmee niet wil zeggen dat het om het even is wat je geloof heb ik eerder duidelijk gemaakt. En dat het, zij het om andere redenen, niet om het even is welke geslachtelijke neiging je bezit eveneens.)

Vooropgesteld: het kan flink beroerd zijn om als andersgeaarde je draai te vinden in een heteroseksuele samenleving. Die samenleving – althans wat politici en andere hotemetoten daaruit – heeft daarvoor een oplossing bedacht: emancipatie, het toverwoord.
Bij die emancipatie hoort de regenboogvlag (alsof roze in de regenboog zit). En zebrapaden in alle kleuren van de regenboog. En het afschaffen van het onderscheid tussen dames- en herentoiletten, om te beginnen op het stadhuis. Jammer voor de vrouwen die zich op een gemengde wc niet op hun gemak zouden voelen. Utrecht en Leiden namen het voortouw, Amsterdam volgt – tenminste, dat zal er wel van komen, want hoewel de ambtenaren ertegen protesteren, de gemeenteraad heeft besloten en die is de baas.

Jakkes, wat is die prachtig gekleurde regenboogvlag besmet, bezoedeld en besmeurd met de vunzigste associaties.
Clarendo van der Toorn schreef enige tijd geleden in de GezinsGids de volgende woorden, die ik met instemming herhaal:
Veel jongeren lezen de krant niet, en veel ouderen hebben geen Facebook, Twitter of Instagram. Maar het zebrapad, daar moet elke burger overheen. (…) Een geniaal idee om mensen te dwingen om te denken zoals het stadsbestuur dat doet. Moet er soms gedacht, gewacht en gelopen worden volgens de ideologische zebrapaden van de overheid? Heeft u wel eens van hersenspoeling gehoord? (…) Is kleurrijk het nieuwe zwart-wit?

Even onzinnig als degene die ik in het begin van dit stukje aanhaalde is de vraag hoe je over andersgeaarden die zichzelf man noch vrouw voelen zou moeten praten: "hij" en "zij" kunnen ongepast, zijn; wat wordt het dan? "Hen"? De dwaasheid gekroond. Er bestaat allang een woord voor: "het".
Sommige mensen zijn man, andere vrouw, andere iets ertussenin. Ach… Volgens min of meer dezelfde politici en andere hotemetoten mag het onderscheid wel op meer terreinen worden opgeheven: niet meer van deze tijd. Het wordt tijd dat ook mannen drie maanden zwangerschapsverlof kunnen krijgen.


maandag 8 augustus 2016

De betere pokémonjacht

Misschien doe jij het ook wel: op pokémonfiguurtjes jagen. Het kan pas een paar maanden, maar het is binnen de kortste keren uitgegroeid tot een razende rage. Virtuele wezentjes, die je gewoon op een moeilijk bereikbaar plekje in de echte driedimensionale wereld kun projecteren, of trainen, of vangen. En de zeldzame exemplaren zijn natuurlijk het leukst. Die moeilijk bereikbare plekjes kunnen variëren van een steile klif tot een brandweerkazerne. Dat kan tot gevaarlijke situaties leiden, en – ietwat pessimistisch, maar toch realistisch bekeken – tot onwenselijke toestanden.

Daarom heb ik voor die soortenjagers een beter idee: ga vogelen. Dat lijkt heel veel op pokémonjagen, alleen heb je er een verrekijker voor nodig in plaats van een internettelefoon (al kan die laatste ook een handig hulpmiddel zijn). Maar het grote voordeel is dat vogels werkelijk bestaande wezens zijn, en mooier dan pokémonfiguurtjes. De jacht is minstens even spannend, want hoewel iedereen die 'm ziet dezelfde vogel op z'n lijstje mag bijschrijven, blijft het altijd de vraag of het beest vanmiddag nog op dezelfde plek zit als waar hij vanmorgen werd gemeld. Zelfs kan het gebeuren dat zo'n beest alleen overvliegt, met de kans dat jij de enige waarnemer ben.

Spannend is vogelen zonder meer. Lees bijvoorbeeld een relaas van Guus Peterse over een nieuwe soort:
Blauwstaart bij Castricum, aziatische roodborsttapuit op Texel, vorkstaartmeeuw bij IJmuiden, keus te over de afgelopen dagen. Gisteren besloot ik de blauwstaart te proberen. Mede omdat zaterdag daar vlakbij ook nog een pallas boszanger was gevonden: een mooie dubbel in het verschiet.
Dat werd dus helemaal niks: allebei gedipt en ook verder niks gezien dat je je een week later nog zou herinneren. Toch wel zuur. Nou kon ik dat hebben, na de uitermate succesvolle voorbije maanden, maar het vroeg wel om een liefst snelle genoegdoening.
Die genoegdoening, die kwam er, en wel heel snel! Het leek Overtoom wel!

Toen maandag tussen de middag dat bericht uit Den Helder doorsijpelde: mogelijke, nee, vrijwel zekere langstaartklauwier op de Oude Vuilnisbelt, foto’s lieten eigenlijk geen ruimte voor twijfel, toen stond de halve Nederlandse vogelaarswereld op zijn kop en kreeg ook mijn dag een geheel nieuwe, onverwachte invulling. Want langstaartklauwier maar liefst: nieuw voor Nederland, vierde in Europa, achtste in de Western Palearctic, zeg maar Groot Europa met stukje Azië en Noord-Afrika erbij. Afkomstig helemaal uit zuidoost Azië, heel ver weg dus, en normaal naar het zuidoosten wegtrekkend, nog verder weg. Geen enkele reden om zo’n beest hier te verwachten, maar hij zat er toch maar.
En bovenal een prachtige vogel.
Dus als een speer naar huis gefietst, telescoop en een paar boterhammen gepakt want het zou wel laat worden, als een speer naar het station gefietst en met de trein naar Den Helder. Anderhalf uur gedwongen rust, de hartslag weer wat op orde brengen, gewoon een boekje lezen dat ik in de gauwigheid had mee gegrist, en in Den Helder zuid, nog anderhalf, misschien twee uur tot donker, op zoek naar een doorgang naar de andere kant van het spoor en daarna verstrikt geraakt in een netwerk van meest doodlopende wegen in ongerepte nieuwbouwwijken maar tenslotte ontsnapt en als een speer naar de duinrij gefietst waar ik al gauw de dichte drommen vogelaars in de duinen zie staan.
Kijk voor de nieuwste zeldzaamheden op www.waarneming.nl!

Misschien zeg je nu: vogels zijn haast net zo vluchtig als pokémons. Een soort op je lijstje, misschien een foto, maar niks tastbaars. Wel, dan heb ik nog een beter idee: leg een herbarium aan. Dat is ook spannend – het kan zijn dat je plantje hoog tegen een muur groeit, of aan de overkant van een brede sloot, in een diep ravijn of midden in een verraderlijk moeras; en je weet nooit of de stip op Waarneming.nl precies op de juiste plek staat. Maar als het lukt heb je iets tastbaars in handen. Drogen in een pers en opplakken in een map, om als je 500 of 1000 soorten heb trots te laten zien aan al je vrienden die minder gelukkig waren. En zo kom je nog eens ergens.


dinsdag 2 augustus 2016

Rusland bij de EU

Waarom hoor ik hier niemand over? Allerlei Oost-Europese landen zoeken aansluiting bij de Europese Unie en worden toegelaten, en zelfs Turkije, dat grotendeels in Azië ligt. Maar waarom Rusland niet?

Een paar feiten: Europa bestaat voor 38% uit Rusland. Zelf ligt Rusland voor 23% in Europa. Bovendien is de hoofdstad, Moskou, Europees.
Ter vergelijking: Europa bestaat voor 0,2% uit Turkije. Zelf ligt Turkije voor 3% in Europa. Bovendien is de hoofdstad, Ankara, Aziatisch.

Deze voor zich sprekende feiten kunnen worden aangevuld met ideële overwegingen. Poetin is geen beste, maar Erdogan is zeker niet beter. Turkije is (bezig zich te ontwikkelen tot) een islamitisch land, terwijl Rusland op godsdienstig gebied veel meer overeenkomt met vele EU-lidstaten. Als het waar is dat EU-lidmaatschap de bevolking ten goede komt, zouden we een goede daad doen door Rusland toe te laten als lid; de Russische bevolking heeft in de afgelopen eeuwen onuitsprekelijk veel geleden, of het nu was onder de tsaren, onder de communisten of ten tijde van de Duitse inval. En ten slotte: je kunt Rusland beter als bondgenoot hebben dan als vijand; dat voorkomt narigheid als boycots en koude oorlog of erger.
Zelfs al zou Poetin weigeren, dan heeft Brussel toch een sympathiek gebaar gedaan door Moskou uit te nodigen toe te treden. En een bondgenootschap zou in dat geval een uitstekend compromis wezen. Want stel je voor: een bondgenootschap dat de wereldbol omspant – NAVO wordt van Noord-Atlantische VerdragsOrganisatie tot Noord-Aarde-VerdragsOrganisatie – zou een grote steun voor de wereldvrede kunnen zijn.

Trouwens, het zwaartepunt van de EU is al jaren bezig langzaam naar het oosten te verschuiven, en dat is op zich niet fout.
Ik bied hier geen uitgewerkt plan; niet veel meer dan een proefballon. Maar ik ben ervan overtuigd dat het logischer en beter is Rusland toe te laten tot de EU dan Turkije.