Blurb!

Blurb!

 

"Dit boek steekt met kop en schouders boven andere romans uit."

"De schrijver houdt je in zijn ban."

"Boeiend en meeslepend."

"Een bijzonder goed geschreven verhaal."

"Wederom een meesterwerk van deze veelgeprezen auteur."

"Heerlijk romantisch."

 

En zo kunnen we nog wel een bladzij of dertienhonderd doorgaan, want van bijna elk boek dat de laatste decennia is verschenen wordt de achterkaft wel gesierd met dit soort lovende kritieken. Met bronvermelding, dat wel.

Sommige uitgevers gaan zelfs zover dat ze zo'n citaat op de voorkant zetten.

"Jane Austen is one of my favourite writers" – Nou en?

"Bossenbroek heeft een formidabele prestatie geleverd." – Zal waar zijn, maar dit op de voorkant af te drukken doet afbreuk aan de uitstraling van het boek.

 

Doe jij dat ook als je overweeg een boek te kopen, meteen naar de achterkant kijken om te zien in welke toonaarden en door wie allemaal het boek wordt aangeprezen? Wat denk je als je zulke dingen lees – "O, dat moet wel een bijzonder boek zijn!"? Of haal je je schouders op?

Ik wil je aanraden dat laatste te doen, want die promotiecitaatjes zeggen niets.

 

Het zit namelijk zo. Uitgevers zijn niet aan regels gebonden voor wat ze wel en wat ze niet aanhalen. Mogelijk wordt het boek in de meeste recensies afgekraakt, maar zijn er net een paar lovende kritieken waaruit kan worden geciteerd.

Bovendien zijn de citaten soms behoorlijk uit hun verband gerukt. De regels voor citeren zoals ze gebruikt worden in de wetenschap en betere journalistiek – tekst letterlijk overnemen met bronvermelding en overeenkomstig de oorspronkelijke strekking, tussen aanhalingstekens, bij weglating van woorden het weglatingsteken (…) gebruiken – worden niet erg strak gehanteerd. Zo kan het gebeuren dat lovende woorden die op een bepaald aspect uit het boek slaan worden betrokken op het hele boek. Een kritiek als "Geestig is het zelfportret van De Winter zelf. (…) Wat rest zijn ontroerende scènes rondom Theo van Gogh" (Trouw) wordt: "Geestig en ontroerend."

Of zelfs dat uit een negatief commentaar net de weinige positieve woorden worden geciteerd: "Dan Brown stelt pertinente vragen die ieder van ons bezighouden. De antwoorden die hij zijn personages laat geven, zijn teleurstellend. Wie verwacht dat er in The Lost Symbol echte onthullingen staan, komt bedrogen uit" (De Standaard) wordt ingekort tot: "Dan Brown stelt pertinente vragen die ieder van ons bezighouden."

Soms worden woorden zelfs zo selectief gekozen dat het advertentiecitaat het tegendeel gaat zeggen. "Van aanstekelijke romantiek is geen sprake" (Het Parool) wordt verkort tot "Aanstekelijke romantiek!" (Het uitroepteken is erbij verzonnen.) Voor degenen die van beelden houden: het poppetje met zijn duim naar beneden wordt op z'n kop gezet, het poppetje wordt weggepoetst en je houd een opgestoken duim over (bron: Onze Taal).

 

Zodoende krijg ik van de weeromstuit sympathie voor de afbrekende kritieken die vermeld worden achterop Hermans' Het behouden huis. Mijn nieuwsgierigheid wordt eerder gewekt door citaten als "En hij vermoordt de vrouw in de badkamer. Ik dank u voor uw belangstelling" en "Consumptie niet verplicht" (ook al zijn ze in Hermans' geval wel terecht). Dat is ook de reden waarom bij Schaduw van de werkelijkheid is gekozen voor uitsluitend kritische 'citaten', waaruit de kritische lezer zelf een waardering van het boek kan destilleren. Omdat die intussen niet helemaal de lading dekken, maar vooral omdat er op de achterkaft geen ruimte over was, zijn ze echter niet op het boek zelf afgedrukt, maar alleen op de informatiepagina van de uitgever.

 

Hoe het ook zij, wie niet durft te vertrouwen op de beschrijving en de indruk die het boek zelf maakt bij inkijken, moet volledige recensies lezen. De Engelse term voor de aanbevelingstekst waarover we het hebben spreekt eigenlijk voor zich: blurb.